Rok 1990 był punktem zwrotnym w przezwyciężaniu dziedzictwa komunistycznego i kształtowaniu demokracji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. W większości z nich przyniósł on pierwsze w pełni wolne wybory parlamentarne, prezydenckie i samorządowe. W 1990 roku nastąpiło również zjednoczenie obu państw niemieckich, co miało (nadal ma) konsekwencje nie tylko dla samych Niemców, ale również dla ich wschodnich sąsiadów, Polaków, Czechów i Słowaków (wówczas zamieszkujących jedno państwo – Czechosłowację), którzy musieli odbudować swoje relacje ze starym/nowym sąsiadem i przezwyciężyć animozje sięgające II Wojny Światowej. Rok 1990 był również początkiem nowej ery dla krajów bałtyckich, takich jak Litwa, która jako pierwsza w tym regionie ogłosiła swoją niepodległość po pięćdziesięciu latach podległości wobec władzy sowieckiej.
Pragnąc przybliżyć okoliczności, w jakich doszło do historycznego przełomu, który doprowadził do upadku systemu komunistycznego oraz rozpoczęcia wielkiej transformacji ustrojowo-ekonomicznej, wiodącej środkowoeuropejskie państwa do demokracji oraz gospodarki rynkowej, jak również chcąc przywrócić pamięć o tych wydarzeniach, przygotowaliśmy niniejszą publikację.
Przeznaczona jest ona dla nauczycieli historii i wiedzy o społeczeństwie oraz wszystkich zainteresowanych historią najnowszą Europy. Zawiera ona bowiem esej historyczny autorstwa dra Łukasza Kamińskiego, którego celem jest przybliżenie wydarzeń, jakie rozegrały się w Europie Środkowo-Wschodniej w roku 1990, jak również dwa scenariusze lekcji, przygotowane z myślą o uczennicach i uczniach szkół ponadpodstawowych.
Esej, przeznaczony dla możliwie szerokiej grupy czytelników, stanowi swoiste wprowadzenie do tematu przemian, jakie rozpoczęły się wówczas w państwach rozpadającego się Bloku Wschodniego. Scenariusze lekcji służą zaś pokazaniu przemian, które zaszły w Polsce w latach 1989–1991, kiedy, wraz z upadkiem PRL, rodziła się III RP, a społeczeństwo polskie, wydostając się spod wpływów Moskwy, otwarcie wyrażało swoje proeuropejskie aspiracje. Lekcje mogą być przeprowadzone w cyklu, jedna po drugiej, lub niezależnie od siebie. Aby pomóc nauczycielkom i nauczycielom w przygotowaniu się do przeprowadzenia lekcji, w scenariuszach zamieszczono dodatkowe wskazówki metodyczne i merytoryczne.
Mamy nadzieję, że materiały przedstawione w niniejszej publikacji staną się okazją nie tylko do tego, aby zapoznać się z historią wydarzeń, które okazały się przełomowe dla społeczeństw krajów byłego Bloku Wschodniego, lecz także uświadomić sobie, że rok 1990 był początkiem Europy, którą obecnie znamy.
*
Niniejsza publikacja przygotowana została z myślą o polskich odbiorcach. Równolegle powstały wersje przeznaczone dla odbiorców z Niemiec, Czech i Litwy, zawierające scenariusze lekcji opracowane na potrzeby młodzieży uczęszczającej do tamtejszych szkół.
Materialy_edukacyjne_1990_Year_One.pdf