Rządy Nicolae Ceauşescu i jego żony Eleny przyniosły Rumunom powszechną nędzę. Biedy doświadczali nawet oficerowie armii i aparatczycy Rumuńskiej Partii Komunistycznej (PCR). Jednocześnie Ceauşescu odrzucał reformy forsowane przez przywódcę ZSRR Michaiła Gorbaczowa. W grudniu 1989 r. w mieście Timisoara wybuchł bunt, zaś w PCR zawiązał się spisek przeciw tyranowi. Ceauşescu nakazał wojsku oraz policji politycznej Securitate stłumić rebelię, ale podczas walk w Bukareszcie oddziały armii zaczęły przechodzić na stronę buntowników. Dyktatora wraz żoną ujęto podczas ucieczki i 25 grudnia skazano na śmierć, a następnie rozstrzelano. Tak wykonano wolę Rady Frontu Ocalenia Narodowego (FSN), na czele której stanął Ione Iliescu, niegdyś bliski współpracownik dyktatora.

 

Liczba zabitych podczas walk wyniosła 1104 ludzi (cywili, żołnierzy i agentów Securitate). Z początkiem 1990 r. FSN, złożony głównie z byłych działaczy PCR, przejął kontrolę nad administracją, wojskiem, radiem i telewizją, zaś PCR zdelegalizowano. Utrudniano również działalność formującym się partiom politycznym. Wywołało to 24 stycznia 1990 r. protesty opozycji. Na wezwanie FSN 28 stycznia demonstrantów rozpędzili górnicy z doliny Jiu. W starciu zostało rannych kilkadziesiąt osób. Potem górnicy jeszcze dwukrotnie – po wezwaniach Iliescu – terroryzowali mieszkańców stolicy. Podczas ich czterodniowego najazdu na Bukareszt w czerwcu zginęło 8 osób, a około tysiąca odniosło rany.

 

Jednocześnie w Siedmiogrodzie narastał konflikt między ludnością węgierską a miejscowymi Rumunami. Przerodził się on 19 marca w walki w mieście Târgu Mureș. Zginęło 3 Węgrów i 2 Rumunów, a 278 osób zostało rannych. Porządek musiało przywrócić wojsko.

 

Pomimo niepokojów społecznych 20 maja przeprowadzono w Rumunii równocześnie wybory parlamentarne i prezydenckie. W tych pierwszych, przy frekwencji aż 86 proc., FSN uzyskał oficjalnie 66,3 proc. głosów. Drugie miejsce zajął Demokratyczny Związek Węgrów w Rumunii (UDMR) z wynikiem 7,2 proc głosów. Zaś opozycyjna Partia Narodowo-Liberalna (PNL) uzyskała zaledwie 6,4 proc. głosów. Wybory prezydenckie wygrał w pierwszej turze Ion Iliescu, na którego zagłosowało oficjalnie aż 85 proc. wyborców.

 

Opozycja zarzuciła Iliescu sfałszowanie wyborów. Przyniosło to nową falę protestów. Po stłumieniu oporu rząd, na czele którego stanął wykładowca akademicki Petre Roman, rozpoczął reformy. Wprowadzały one w Rumunii gospodarkę rynkową. Natomiast FSN, dysponując ponad 2/3 miejsc w parlamencie, przygotował projekt nowej konstytucji. Uchwalono ją dopiero w listopadzie 1991 r.

image/svg+xml